De lockdown is gisteren uitgebreid met een avondklok. Dat is uiteraard geen enkel probleem, want er is een overweldigend aanbod van kwalitatief goede programma´s op de Nederandse televisie. Met name voetbalwedstrijden bieden een hoog niveau van ontspanning en wie de juiste abonnementen aan elkaar knoopt, kan 24 uur per dag genieten van de louterende aanblik van zwetende mannen die als een dolle achter een opgeblazen stuk leer aan rennen om het daarna weer snel weg te schoppen. 

Maar deze tijd vraagt wel om extra maatregelen: is meedoen aan een potje voetbal op zichzelf al een aanslag op je gezondheid, het samen naar een wedstrijd kijken is zo mogelijk nog veel gevaarlijker. Gelukkig heeft de overheid het goed met onze gezondheid voor en geeft zij praktische handvatten. Hoe kijk je veilig naar een voetbalwedstrijd? Hoe juich je coronaproof?  Een ijverige ambtenaar die kennelijk nadrukkelijk naar een rode kaart solliciteerde heeft van ons belastinggeld een paar dagen op de richtlijnen zitten zwoegen. 

Gisteren keek ik met een stel vrienden  naar de wedstrijd van de Grey Boys veteranen tegen ZwartWit 8. Voor de gelegenheid hadden we opa  ook uitgenodigd. Dat was al onze eerste overtreding, maar die werd door de scheids door de vingers gezien, want de arme man was al een jaar niet het huis uit geweest. Overigens speelden de Grey Boys van links naar rechts.

Ik schonk wat drankjes in: een spa rood en een  blikje bier voor de gasten. Opa nam natuurlijk een glaasje jonge klare en zelf schonk ik een wijntje in. Uit voorzorg namen we de regels van de overheid erbij, want je wilt natuurlijk geen enkel risico lopen als je voor de TV zit. 

1. Markeer de glazen zodat je niet uit het verkeerde glas drinkt. 

Goed idee. Ik zocht een markeerstift, poetste die grondig af met ontsmettingsdoekjes en om verwarring te voorkomen zette ieder zijn initialen op zijn glas of blikje. Opa Piet zette een J op zijn borrelglaasje, wat verwarrend was, vooral omdat die eigenlijk meer weg had van het cijfer 3. “Van Jenever!” riep hij triomfantelijk. Vooruit, duidelijker werd het er niet op, maar het was te onthouden; voor ons in elk geval beter dan voor opa zelf, dus de kans op vergissingen was te overzien en bovendien hielden we wel van een beetje risico. 

2. Geef ieder een eigen bakje voor chips

Tuurlijk, dat we daar zelf niet op gekomen waren! Okee, we hadden geen chips in huis want de pinda’s waren in de aanbieding, maar wij denken creatief en al stond het er niet bij, we bedachten dat deze regel in principe ook toepasbaar zou zijn op diverse soorten nootjes.  Allemaal graaien in hetzelfde bakje is natuurlijk vragen om problemen: dan kon je opa net zo goed meteen afvoeren naar de overvolle IC. Nee, wij wisten wel beter. De oude man zou zomaar kunnen stikken in een pinda. Veiligheid voor alles, dus we gaven hem zijn eigen bakje en prakten voor de zekerheid zijn pinda’s fijn. 

3. Stel een tribune op met 1,5 meter tussen de zitplaatsen. 

Heel goed. Nou is ons appartementje niet zo heel  breed, zodat we eerst de grote servieskast moesten leegruimen en naar de keuken moesten verslepen. Die was zwaar, maar onder het zware gehijg en gepuf van 4 buurtgenoten lukte dat uiteindelijk toch. En zo zaten we even later in onze eigen VIP lounge: ons kon niks gebeuren! 

4. Bij een doelpunt kun je springen en dansen op je plek, zonder te schreeuwen. Gebruik zonodig een ratel voor het gewenste geluid.

Dat leek ons een strak plan. Toen het eerste doelpunt viel, sprongen we allen zwijgzaam op, waarbij opa het geluidloosheidsgebod vergat en luidkeels juichend niet alleen zijn mondkapje verloor, maar ook zijn gebit en daarbij een fontein van geprakte pinda’s over ons heen sproeide. 

Ik had echter een ander overheidsadvies gelezen (‘Hoe om te gaan met een hardhorende opa’) en gaf hem een notitieblok met een pen, zodat hij bij het volgende doelpunt  ‘HOERA!’ kon schrijven en daarmee stilzwijgend kon zwaaien met als bijkomend voordeel dat hij dan ook zijn pindaprak binnen zou kunnen houden. 

Het tweede doelpunt kwam al snel en opa begon enthousiast te schrijven. Helaas deed de pen het niet. In paniek rende ik naar de studeerkamer, ontsmette snel de deurklink en pakte een andere pen. De anderen stonden ondertussen luid te ratelen en te stampvoeten, waarbij opa, die al langere tijd wat wankel op de benen stond en tot onze irritatie vaak zijn oefeningen vergat, mee wilde doen maar daarbij uitgleed over zijn zojuist verloren mondkapje en jammerlijk zijn linker heup brak.

Door alle lawaai waren inmiddels de buren naar buiten komen rennen om te zien  wat er in godsnaam aan de hand was. Geïrriteerd over zoveel herrie hadden ze nog maar net de kliklijn gebeld toen ze zelf door een toevallig passerende BOA werden aangehouden wegens overtreding van de avondklok. Door de aldus ontstane vechtpartij, het opstootje en de brandstichting voor ons huis misten wij helaas de overige 17 goals van Grijswit, waaronder de acht schoten in eigen doel van de linksback en raakten wij bovendien het overzicht over de pindabakjes kwijt, waarvan er tot overmaat van ramp een onder opa terecht gekomen was zodat we er slechts met de grootste moeite bij konden. Wat erg jammer was, want ze waren lekker gekruid. 

Even later belde de politie aan, want 3 mensen op de tribune en ook nog eentje kermend op de grond was natuurlijk een flinke overtreding van de Coronawet. Schuldbewust legden we allen wat geld op tafel voor de boete. 

Als verzetsdaad stak ik er op een onbewaakt moment stiekem een niet-ontsmet tientje tussen. Dat zou ze leren. 

Blogdo©

De opheffing van het medisch beroepsgeheim

Als huisarts heb ik, net als alle andere dokters, een eed gezworen.  Die houdt in dat je nooit schade doet aan de patiënt. Dat je bij twijfel terughoudend bent en dat je je patiënt altijd eerlijk moet voorlichten. Maar in deze tijd is alles ineens anders en inmiddels heb ik begrepen dat dokters zich niet meer aan die eed hoeven te houden.  Wel, dat maakt het leven een stuk gemakkelijker, want ik neem aan dat dan het beroepsgeheim ook komt te vervallen. Want eerlijk is eerlijk: ook een dokter wil zijn verhaal wel eens kwijt. Vandaar dus deze ontboezeming. Het ligt wat gevoelig, dus hou het maar even onder ons. Ga er eens goed voor zitten, want daar gaan we. 

Een van mijn patiënten is een zekere Mark. Om de privacy toch nog een beetje te beschermen, zal ik zijn achternaam niet noemen. Naar het schijnt heeft hij een vrij hoge functie in het kabinet. Hij heeft het blijkbaar maar druk mee, maar soms bezoekt hij zijn huisarts en vraagt hij om advies. Vorige week kwam hij bij me langs. Dat ging ongeveer zo. 

-‘Goedemorgen, Mark! Hoe gaat het met je?’ 

-‘Nou, best goed hoor. Geen centje pijn eigenlijk. Lekker wat vergaderen, beetje rondbellen in mijn torentje,  nu en dan zorgelijk in de camera kijken. Ik zit lekker in mijn rol.’

-Mooi. Maar geen echte zorgen begrijp ik?’

-’Nee joh! Prognoses zijn goed: wat er ook gebeurt,  ik zit gebeiteld, vaste job voor mij!  Ben gelukkig geen ondernemer hè, haha.  Nee, ik vermaak me opperbest!’ Zo ken ik hem. Altijd opgewekt en zorgeloos die kerel. Gelijk heeft ie. 

-’Mooi Mark, dat klinkt zeer positief.’ Ik kom ter zake. ‘Wat brengt je hierheen?’  

-’Nou, ik moet over een paar dagen  weer een persconferentie houden. En daar maak ik me dan wel weer wat zorgen over’. 

-O? Vertel!’’ 

-’Nou ja, weet je’, begint hij. ‘De cijfers gaan naar beneden, het aantal besmettingen daalt. Dat moeten we natuurlijk niet hebben’.Ik kijk hem begripvol aan. ‘Nee, snap ik’ (Regel 1: laat merken dat je de patiënt volgt, ook al snap je er geen sikkepit van. Hij praat dan vanzelf verder en wellicht komt er dan duidelijkheid) 

-Hij gaat verder. ‘Tot nu toe lukte het vrij gemakkelijk om de angst er in te houden, maar met die dalende besmettingen dreigen de mensen zelf te gaan nadenken. Wat moet ik in godsnaam zeggen tijdens die persconferentie?’ Ik zie enige wanhoop in zijn ogen. De stakker.

-’Hmm, lastig ja’. Ik knik begrijpend (Regel 2: reageer invoelend, knik instemmend, ook als je je afvraagt waar dit in godsnaam heen gaat. Dan maak je contact op gevoelsniveau) . Je bent bang dat de mensen straks minder bang worden?’

-’Ja, daar ben ik heel bang voor. Daar moet ik iets op bedenken’.

-’Ok Mark, ik snap je dilemma. Heb je zelf  al een idee hoe je het wilt aanpakken?’ (Regel 3: ga eerst na of de patiënt zelf al een oplossingsrichting bedacht heeft, vooral als het een absurd dilemma betreft)

-’Nou ja, ik doe het volgens het vaste schema van de persconferentie’. 

-’O, op die fiets. En hoe ziet dat er uit?’

-’Wel, dat gaat als volgt:

1. ik heb helaas slecht nieuws voor u,  

2. het doet me veel pijn om dit te vertellen  (hij geeft me een veelbetekenende knipoog)   

3. het gaat helemaal niet goed,  

4. de situatie is eigenlijk zelfs heel erg zorgelijk…’

-’Ok, klinkt goed! Je bouwt het slechte nieuws dus geleidelijk op?’

-’Ja, net als de aanzwellende muziek in een scene van een spannende film. De mensen voelen dan vanzelf wel dat het spannend wordt.’

-’Slim zeg. Wat ben je toch een bijdehandje, Mark’ 

-’Ja, dat werkt tot nu toe heel goed. Dan ga ik altijd zo verder: 

5. het ligt allemaal aan ‘de mensen’, want ze houden zich niet aan de regels…’

-’Geweldig! Dus je begint met alle verantwoordelijkheid van je af te gooien, hoppa, alle schuld naar het volk toe. Geniaal man.’

-’Haha, goed hè? En let op, dan komt de uitsmijter. Hij kijkt triomfantelijk en vervolgt: 

6. dus moeten we ondernemers nog wat verder afknijpen, vrijheden nog wat verder inperken en de maatregelen met minstens enkele weken verlengen’   Tadaaa!’

-’Wow!’

-’Mooi toch? Bam, pak aan! Eigen schuld allemaal! Stelletje lapzwansen. Luisteren zullen ze, als makke schapen!  Ik ben al een heel eind op weg, maar het is niet genoeg.’

-’Woehaha, Mark! Je bent geweldig! Alle schuld bij de mensen. En je denkt dat ze er massaal in gaan tuinen?’

-’Absoluut. Laat dat maar aan mij over. Als je ze maar bang maakt en bang houdt! Maar nu heb ik een probleem, want het aantal besmettingen daalt als een gek. Dat is funest voor de angst. Mensen lezen nu dat de maatregelen 10x zoveel levens kosten als ze sparen. Dat soort informatie zit natuurlijk verschrikkelijk in de weg. Ik wil niet weer zo’n gedoe als met die Toeslagenaffaire!’

-’Toeslagenaffaire?’ Ik kijk hem vragend aan. Ik had er wel iets van gehoord. Iets met aftreden en zo, maar ineens hoorde je daar niks meer van, dus was ik het al weer vergeten. 

-’Ja. die stomme commissie die zei dat onze maatregelen een totale miskleun en een ramp voor de slachtoffers waren. Dat we totaal fout zaten en we ten onrechte de schuld bij de mensen gelegd hadden. Wat moet ik anders? Ik kan moeilijk gaan toegeven dat ik er wéér naast zit’. 

-’O dat ja, Snap ik. Tja, wat zou je daar aan kunnen doen hè?’ (Regel 4: kom niet meteen zelf met een oplossing. Stimuleer de patiënt om zelf mee te denken).

-’Geen idee, daarom  kom ik bij jou. Jij bent dokter, ik niet’ (Regel 4 werkt niet altijd even goed)

-’Hmm, even nadenken. Wacht eens: kun je niet iets bedenken wat ineens veel meer angst aanjaagt? Zodat mensen denken van: o ja, ik was die lockdown eigenlijk helemaal zat, maar nu snap ik wel dat het niet anders kan? Zodat je weer van voren af aan kunt beginnen?’

-’Dat heb ik nodig ja. Maar wat zou dat moeten zijn? Er moet iets veranderen, want door die angst doen ze alles wat ik wil’. 

De telefoon onderbreekt ons gesprek. De assistente belt: de gegevens van een andere patiënt zijn gewijzigd, ze vraagt of ze de mutatie mag doorvoeren.  En terwijl ik haar te woord sta over die mutatie, zie ik Marks gezicht ineens opklaren, alsof hij ineens een ingeving gekregen heeft. Met een opgetogen gezicht staat hij op. Een joviale boks – en weg is hij. 

Enkele dagen later kijk ik naar de persconferentie. Ik zie hoe Mark, met een bezorgd persconferentiegezicht, net als voorheen punt 1 tot en met 6 opleest. En dan hoor ik dat er een nieuwe variant is opgedoken. De angst slaat toe als nooit tevoren.

Vlak voor ik ga slapen krijg ik een SMS van Mark. ‘Het werkt! Goed hè?’

Blogdo©

Een vertelling voor en vanuit zorg

Er was eens, lang geleden, een klein, kneuterig dorpje in de polder. Er gebeurde eigenlijk niet veel: de mensen keuvelden wat met elkaar, dronken een biertje op een terrasje en keken naar de lama’s in de wei. In het dorpje woonde ook een dokter: mensen bezochten hem met een  steenpuist, verkoudheid of jubeltenen en dan gaf hij soms een pilletje of een brouwsel. Vaak ook gaf hij niets – of eigenlijk:  heel veel. Dan gaf hij namelijk tijd, en aandacht. Hij dacht met je mee of legde een arm om je heen (want dat mocht toen nog gewoon), hij luisterde of bood troost.

In het land regeerde natuurlijk ook een koning. En zo kon het gebeuren dat de dokter op een dag bij de koning ontboden werd, want er was Iets Heel Ergs aan de hand. Nu was de dokter heel gezagsgetrouw, dus meldde hij zich terstond bij het paleis. Hij werd ontvangen in een imponerende zaal waar de koning vanaf een grote troon op hem neer keek. Op zijn hoofd prijkte een enorme kroon, want hoe groter de kroon, hoe meer macht. Hij hield de kroon af en toe krampachtig vast, alsof hij bang was hem kwijt te raken. Naast hem zat een Raadgever. Enkele stoelen waren leeg.

“Dag majesteit”, sprak de dokter vol respect, want dat hoort blijkbaar zo als je tegen een koning praat.

“Ha doc!” De koning kon heel joviaal doen als hij het nuttig vond om iemand op zijn gemak te stellen of er gebruik van kon maken. Je hebt als koning dan wel veel macht, maar je wilt verder eigenlijk ook niet al te veel gedoe.

“Doc, ik heb je nodig!‘Er is iets geks aan de hand. Het lijkt wel een ziekte! De mensen krijgen allemaal jeuk en rode vlekjes. Dat moet nu maar eens afgelopen zijn. Bedenk een plan!”  De stem van de koning had iets dwingends, zoals je dat wel vaker hoort bij koningen die zich eigenlijk wat onzeker voelen.

“Tja”, sprak de dokter bedachtzaam. “Ik zie vaker mensen met rode vlekjes. Gelukkig trekken die bij de meeste mensen weer vanzelf weg, dus meestal stel ik hen gerust. En als ze toch zieker worden krijgen ze een pilletje of leg ik ze in de ziekenboeg. Maar ik maak ze niet al te ongerust, want meestal is dat niet nodig”. 

“Onzin!”, sprak de koning wrevelig. Hij kon joviaal zijn, maar had een grote hekel aan tegenspraak.  “Ik hoor wel dat jij maar een gewone dorpsdokter bent. Geruststellen? Wat een flauwekul. Je snapt er geen sikkepit van. Een beetje angst kan geen kwaad, dan luisteren ze tenminste. We moeten snel ingrijpen en dat gaan we doen ook. En ik heb een oplossing!”.

De dokter keek de vorst verrast aan. Dat bang maken vond hij niet zo nodig, maar dat zou hij vast verkeerd begrepen hebben. Het zoeken van oplossingen kostte hem zelf altijd veel meer tijd, want hij wilde altijd goed nadenken. Maar de vorst was heel snel. “Wat goed, majesteit!”, sprak de dokter verrukt. Hij voelde wel wat twijfel, maar de dokter was goed van vertrouwen. De koning wist natuurlijk wat goed voor ons was. Hij was per slot niet voor niets tot koning gekozen. Of wacht eens, was hij eigenl…..Maar de koning  vervolgde opgetogen zijn verhaal, en presenteerde zijn oplossing. 

“De oplossing zit in… een gehaktbal voor alle mensen!”

“Een….een gehaktbal?’ stamelde de verbouwereerde dokter. Hij was even van zijn stuk gebracht. ‘’ Bedoelt u dat…”

Maar de koning luisterde niet.  “Alle mensen krijgen een gehaktbal. Mijn adviseur heeft beloofd dat alles dan weer goed komt”. 

De dokter dacht even na. De adviseur was natuurlijk een wijs man en hijzelf maar een simpele dokter. Maar gehaktballen?

De dokter schaamde zich een beetje. Wat een geniaal idee eigenlijk! Dat hij daar nou zelf niet op gekomen was.  Maar toch… iets voelde er niet helemaal goed. Wisten we eigenlijk wel zeker dat een gehaktbal de beste oplossing was? Of de enige? En als mensen nou ziek worden van zo’n bal? Je weet natuurlijk eigenlijk niet wat er in zit.  En vooral: wat vinden de mensen eigenlijk zelf? Allerlei vragen en zorgen buitelden door zijn hoofd. Hij werd een beetje duizelig, maar herpakte zich.

“Nou”, sprak hij. “Ik ben blij dat onze wijze koning een oplossing heeft. Aan de slag dan maar!“

Hij wilde weglopen, maar bedacht zich. “Eén vraagje nog, majesteit. Wat vindt de Raadgever er eigenlijk van?”

De koning keek naar de man met de witte baard die naast hem zat en trok zijn wenkbrauwen op. “Nou?” Het gezicht van de Raadgever kwam de dokter vaag bekend voor. Waar kende hij deze man toch van? Was hij niet de rijke eigenaar van de grote slagerij in het dorp? Maar goed, hij dwaalde af, dat deed er even niet toe. 

De Raadgever schraapte zijn keel (want dat mocht toen nog gewoon) en trok zijn gewichtigste gezicht. Boven zijn stoel hing een getuigschrift van een cursus Rode Vlekjes. 

Hij leek even te aarzelen, maar keek de koning even aan en wist toen ineens wat hij ging zeggen. 

“Ik ben het geheel met de koning eens!”, klonk het vastberaden. Grappig, want dat was overigens eigenlijk altijd zo, bedacht de dokter. “Het is belangrijk dat we terstond beginnen met het uitdelen van gehaktballen aan de gehele bevolking, want dat is de enige oplossing.” De dokter was onder de indruk, want het getuigschrift had heel mooie letters met grote krullen en er zat ook een zegel op. Dus de Raadgever wist vast veel beter hoe je met rode vlekjes moest omgaan dan hijzelf. 

Toch had de dokter ook wel eens gehoord dat je altijd zelf moet blijven nadenken. Toegegeven, met wijze Raadgevers was die noodzaak er eigenlijk niet meer zo, maar toch: soms kon hij het gewoon even niet laten. 

“En de andere Raadgevers, wat vinden die er van? Trouwens, waar zijn die eigenlijk?” De dokter keek naar de lege stoelen naast de troon. Daar zaten normaal altijd andere raadgevers. Soms hadden die heel andere ideeën, wat de koning heel dom van ze vond. Maar ze waren nergens te bekennen. “Er zijn toch altijd veel meer Raadgevers?” 

“‘De andere Raadgevers zijn er niet”, bitste de koning geïrriteerd. Ze waren wat in de war en bovendien eigenwijs. Ze zijn allemaal ontslagen.”

“Maar koning,  wierp de dokter tegen. “Is het dan niet altijd goed om het probleem van verschillende kan….”

-“Hou je mond!”, riep de koning. Nu was hij echt boos. Hij trilde helemaal. Zijn kroon, groot en rond, met uitsteeksels erop, viel bijna van zijn hoofd, maar hij hield hem krampachtig vast. Hij had de kroon nodig, want die boezemde de mensen angst in. En met angst kun je de mensen onder de duim houden, wist de koning. Want bange mensen slikken alles, ook gehaktballen. 

Even was de dokter onder de indruk. Durfde hij nog tegen te stribbelen?  Hij dacht wel van alles, maar durfde hij het wel te zeggen? De koning duldde doorgaans geen tegenspraak. Maar ja, sommige dokters zijn vaak een beetje eigenwijs (lang niet allemaal hoor), en hij kon het niet laten. Hij dacht aan zijn patiënten, die hij goed kende. De dokter wist dat er een paar bij waren die echt niet van gehaktballen hielden. Moesten die dan toch…Hij besloot zijn angst opzij te zetten. Als hij niet voor zijn mensen op kwam, wie zou dat dan wél doen? De mensen rekenden op hem, hij mocht hen niet in de steek laten. “Maar majesteit, als de mensen nou écht geen gehaktbal lusten?”. 

Zo, dat was er uit. Gewaagd was het natuurlijk wel. 

En ja hoor: de koning werd witheet. Zijn stem sloeg over en trilde van woede. “Wat zeur je nou, kwakzalver!  Als ik zeg gehaktballen dan worden het gehaktballen. Of ze nou willen of niet, je duwt ze maar door hun strot, want anders komen ze de straat niet meer op. De mensen hebben voortaan niks meer te zeggen hier, daar zorg ik wel voor, basta!”

Op weg naar huis voelde de dokter zich een beetje somber, ja zelfs verdrietig. Hij voelde een vervelende buikpijn opkomen, je kent dat we: zo’n buikpijn die je krijgt als er ergens iets echt niet klopt. 

En de koning? Die was tevreden. “”Dat hebben we even mooi gefikst’, sprak hij tot de Raadgever. “Die zal voortaan precies doen wat ik zeg en geen eigen plannetjes meer bedenken!”. 

Maar dat zou een grote vergissing blijken… 

Blogdo©