Pleidooi voor onderzoek oversterfte raakt achilleshiel

Vorige week was er veel aandacht voor een artikel in BMJ Health waarin artsen en onderzoekers van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam en het Máxima Medisch Centrum in Utrecht aandacht vroegen voor de aanhoudende oversterfte. In het artikel werd bepleit om grondig onderzoek te doen omdat er wereldwijd in enkele jaren miljoenen mensen door onverklaarde redenen gestorven zijn. De auteurs stellen dat ook een eventuele rol van de corona-vaccins daarbij dient te worden onderzocht. 

Meerdere mensen en organisaties en ook ondergetekende, vestigden de aandacht op dit stuk. De reacties hierop waren nogal heftig. Voorstanders van vaccins reageerden als door een wesp gestoken en buitelden over elkaar heen om het belang van het onderzoek, de onderzoekers en de mensen die erover schreven, onderuit te halen. Ik schrok wat van al die heftigheid en vroeg me af wat hier nou werkelijk gebeurde. Wat was er in deze mensen gevaren, dat er zo ontzettend heftig, vaak op de man, gereageerd moest worden? 

De kritiek was niet mals. De onderzoekers (met een uitstekende reputatie) zouden niet de vereiste deskundigheid hebben, de financiering klopte niet (in werkelijkheid waren er geen finaniele belangenverstrengelingen, dit in tegenstelling tot de situatie bij een aantal OMT leden en bij de vaccinpromotie). Het tijdschrift (onderdeel van de vermaarde BMJ groep) zou van laag allooi zijn, het onderzoek (dat uitgebreide peer review onderging) zou niet deugen. Ook persoonlijke en beledigende aanvallen ontbraken niet, hoewel ik ik weiger om op dat niveau te reageren. Ik zou slechts iets overgeschreven hebben, ik  ben geen statisticus (dat laatste klopt, maar moet je statisticus zijn om je zorgen te maken over oversterfte? Of mag je dat als mens ook doen?) en dit soort berichten zou zelfs gecensureerd moeten worden. Kortom: geen middel werd onbenut gelaten om alles onderuit te halen. Kennelijk was hier een heel gevoelige plek geraakt. 

Wat er gebeurde had vooral iets triests. Het ging veel verder dan de discussie over de kwaliteit van het onderzoek. Het fascineerde me hoe mensen zich jegens elkaar verharden als er een visie wordt gepresenteerd die men onwelgevallig acht. Dat laatste hebben we de laatste jaren natuurlijk al veel vaker gezien: censuur en het isoleren van meningen die ongewenst waren, is inmiddels aan de orde van de dag. Met de term ‘desinformatie’ kun je selectief meningen onderdrukken, waarbij de machtigsten bepalen wat wel en niet onder die term valt, zodat hun visie altijd dominant blijft. Het beschermen van bestaande belangen is dan kennelijk belangrijker dan een open debat. 

Het pleidooi voor een open onderzoek naar de oversterfte valt dus kennelijk niet goed. 

Toch hebben de onderzoekers slechts feiten gepresenteerd, hun bronnen vermeld en bepleit dat de ongekende oversterfte een grondig onderzoek verdient, waarbij ook de vaccins nadrukkelijk als factor meegewogen moeten worden. Ik zie werkelijk niet wat hier mis mee kan zijn. Je stelt iets vast en probeert het te begrijpen. Als de correlatie er na een goed, eerlijk en transparant onderzoek niet blijkt te zijn, dan is dat duidelijk en is iedereen gerust. 

Het waren echter juist die transparantie en eerlijkheid die totaal ontbraken in het debat: de farmaceutische industrie staat al jaren bekend als notoir onbetrouwbaar, de geneesmiddelautoriteit EMA wordt voor het overgrote deel van haar budget betaald door de farmacie wier producten zij moet beoordelen en stapels WOO verzoeken toonden  overduidelijk aan dat binnen gremia als het OMT oneigenlijke belangenverstrengelingen speelden en dat de overheid ontransparant en leugenachtig te werk ging. Daarom is een pleidooi voor een open en eerlijk onderzoek zoals de BMJ onderzoekers dat doen, volstrekt legitiem en zelfs bittere noodzaak.

Onderzoekers die eerder dit verband wilden analyseren hadden de grootste moeite om de data te verkrijgen. Onder verwijzing naar privacyproblemen was dit vaak gewoon onmogelijk of onbetaalbaar. Maar privacy is geen issue: je hoeft immers slechts aantallen te hebben en geen namen. Het was duidelijk dat er andere redenen waren om gegevens achter te houden. Wat is er te verbergen? Wiens belangen moeten beschermd worden? In elk geval niet die van de overledenen en hun nabestaanden. 

Het achterhouden van data en frustreren van gericht onderzoek, zoals voorgesteld door gerenommeerde experts als prof. Ronald Meester en dr. Marc Jacobs, heeft exact dezelfde achtergrond als het krampachtig wegredeneren van de aanbevelingen van het BMJ onderzoek: het onderzoek mag niet gedaan worden, de optie van een mogelijk verband tussen oversterfte en vaccins mag zelfs niet genoemd worden. En aldus wordt de oversterfte het kind van de rekening: men maakt zich in de discussie aanzienlijk drukker om de status van het blad BMJ Health dan om de oversterfte zelf. 

Maar dat is wel waar het de onderzoekers om ging. Wat uiteindelijk de reden ook moge blijken te zijn: de oversterfte op zichzelf zou voor overheid en artsen al jaren geleden reden moeten zijn geweest om de alarmklok te luiden. Kennelijk was alles geoorloofd om het V-woord maar niet te hoeven noemen als mogelijke factor. 

Het zou mij in het geheel niet verbazen als de druk op de onderzoekers zodanig wordt opgevoerd dat zij hun onderzoek gaan intrekken. Dat is al heel vaak gebeurd met publicaties die tegen de haren van grote belangen in streken. Het zou onterecht zijn, want de auteurs doen geen enkele feitelijk onjuiste bewering. Zij uiten slechts hun zorgen. Het leed van miljoenen onverklaarde doden en hun nabestaanden vormen daartoe alle reden. Want wat zou de boodschap zijn van een intrekking van het artikel? Zoiets als “bij nader inzien vinden wij een onverklaarde oversterfte van 3 miljoen toch eigenlijk niet de moeite van het onderzoeken waard?”. Is dat dan geloofwaardiger?

Wie die oversterfte ter kennisgeving aannam en niet aan de bel trok, heeft, al dan niet bewust, weggekeken. Dat is zeker pijnlijk en het vergt lef om toe te geven dat de realiteit bepaald niet zo helder was als de overheid ons voorloog. Het zou ook een reden moeten zijn om de zorgen van de BMJ onderzoekers nadrukkelijk te ondersteunen. Het niet onder ogen hoeven zien van jarenlange eigen onverschilligheid mag natuurlijk nooit een reden zijn om dit onderzoek en de oprechte zorgen van de auteurs neer te sabelen. Dat is niet alleen totaal ongeloofwaardig, maar ook onethisch.

BlogdoⒸ